Color Neutral – czy się opłaca?

Color neutral – czy się opłaca?

W Internecie pod hasłem „jak ułożyć kostkę Rubika?” można znaleźć wiele różnych tutoriali. Różnią się sposobem tłumaczenia, szczegółowością, metodą (np. LBL, sexy method). Jednak w zdecydowanej większości dla ułatwienia twórcy poradników zaczynają ułożenie od jednego koloru – zwykle białego. Prawie nikt nie mówi, że ułożenie trzeba zaczynać od konkretnej ściany, ale speedcuber, który korzystał z takich poradników (czyli prawie każdy speedcuber), podświadomie będzie układał zawsze na wybranym kolorze. Czy warto zaczynać ułożenia od różnych kolorów?

Czym jest color neutral?

Color neutral – umiejętność polegająca na rozpoczynaniu ułożenia kostki (właściwie różnych rodzajów kostek, ale w tym artykule skupię się na 3x3x3 i najpopularniejszej metodzie – CFOP) od każdej ściany bez znaczących różnic czasowych pomiędzy ułożeniami na różnych kolorach.

Co oznacza to w praktyce? Zawodnik będący CN podczas preinspekcji nie patrzy tylko na elementy wybranego koloru, ale na wszystkie, z których wybiera jeden kolor, na którym początek ułożenia będzie optymalny. Popularnym błędem jest wybieranie lub losowanie koloru przed rozpoczęciem ułożenia (zwłaszcza w czasie nauki). Color neutral polega na optymalizacji ruchów na początku ułożenia, a nie na wybraniu koloru.

Wady i zalety CN i tylko 1 koloru

Na początku podejdę do tego tematu od strony statystycznej: wygenerowałem 6 losowych scrambli z jednego z popularnych timerów. Skorzystałem z narzędzia, które pokazuje najkrótsze rozwiązania krzyża dla wszystkich kolorów.

Średnio zawodnicy, którzy optymalnie układają crossy na każdym kolorze, oszczędzają około 1 ruch na pierwszym etapie metody CFOP. Zwykle cross to etap, w którym często występują ruchy różnymi ścianami (np. M, D, u2), przez co TPS jest zdecydowanie niższy niż w innych etapach. Jednak 1 ruch w porównaniu do 50-ruchowego ułożenia to tylko 2% - nie jest to dużo.

Przejście z białego koloru na CN jest czasochłonne. Jednym zajmuje to sto ułożeń, innym kilka tysiący. Liczba zależy od czasu układania na jednym kolorze. Czas potrzebny na opanowanie color neutral może niektórych zniechęcić, co stanowi istotną wadę CN. Problemy pojawiają się głównie w look ahead, ponieważ biały element nie zawsze powinien znaleźć się na dole. Na początku mogą się mylić algorytmy w F2L-u (dlatego polecam F2L intuicyjny, ale o tym napiszę innym razem, ponieważ jest to skomplikowany i dyskusyjny temat).

Color neutral ma dużą wadę – „skraca preinspekcję”. Pierwsze sekundy trzeba poświęcić na wybranie koloru, a nie planowanie pierwszych ruchów. Szczególnie dla początkujących stanowi to duży problem.

Argument, który uznaję za wystarczający do przejścia na wszystkie kolory, polega na szerszym patrzeniu niż tylko na krzyż. Ułożenie crossa zajmuje około 10% ruchów w metodzie CFOP. Najdłuższy i najważniejszy jest F2L. Aby przyspieszyć rozpoznawanie kolejnych sytuacji, warto przewidzieć pierwszą parę w preinspekcji.

Im mniej ruchów na początku, tym łatwiej przewidzieć więcej niż tylko krzyż. W tym przypadku 1 ruch, o którym pisałem wcześniej, stanowi ogromną różnicę – szczególnie przy trudnych scramblach. Poza tym dużym ułatwieniem jest zostawianie elementów, które zostaną w tej samej pozycji po utworzeniu krzyża. Czyli np. krzyż ułożony ruchami R’ D2 R D F’ nie narusza 4 elementów – narożnika i 3 krawędzi wokół niego. Jeżeli znajdują się tam 2 elementy tworzące parę, warto to zauważyć i płynnie przejść do F2L-a. Jeżeli taka sytuacja miała miejsce na pomarańczowym kolorze, osoba, która nie jest CN i zawsze wybiera biały cross, będzie musiała dłużej szukać pierwszego slota. Na wyższym poziomie to samo dotyczy 2. pary, ale niewielu zawodników przewiduje ją w preinspekcji.

Color neutral pomaga także w nauce xcrossów – istnieje o wiele większe prawdopodobieństwo występowania bloków, wolnych slotów itd. na dowolnym kolorze niż tylko na jednym.

Przykłady

Czy CN wygrywa wśród najlepszych zawodników? Odpowiedź nie jest taka prosta, jaka wydawała się jeszcze kilka tygodni temu.

Zacznę od rekordzisty świata – Feliks Zemdegs jest CN bez żadnego wyjątku. Używa on różnych ciekawych technik, także na początku ułożeń.

Z nieoficjalnych wiadomości wynika, że drugi w rankingu Max Park układa na 5 kolorach. Nie jest to kompletne CN, ale prawdopodobnie 5/6CN nie różni się bardzo od pełnego color neutral.

Patrick Ponce, aktualny mistrz USA, przerzucił się z 2 kolorów na pełny CN w zaledwie tydzień. Zajęło mu to kilka tysięcy ułożeń oraz wielu godzin, ale pokazał, że nie jest to bardzo trudne. Od tego czasu zawodnik zanotował duży progres (jego najlepsze ułożenie – 4,24 NAR – zaczynało się od niebieskiego).

Dlaczego od kilku tygodni poglądy wielu osób się zmieniły? Philipp Weyer, mistrz świata 2019, układa tylko na 2 kolorach – białym i żółtym. Philipp nie był największym faworytem do wygrania MŚ (większe szanse dawano Parkowi i Zemdegsowi), ale pokazał, że DN (odpowiednik CN dla 2 kolorów) nie jest przeszkodą do zdobycia tytułu mistrza świata.

Do innych zawodników, którzy są DN, należą Sebastian Weyer (brązowy medalista worldsów) oraz Mats Valk (mistrz Europy) – ciekawostka – Mats nie układa na białym i żółtym, tylko na zielonym i pomarańczowym. Co ważne, trudno znaleźć świetnego speedcubera, który ogranicza się do 1 koloru.

Inne konkurencje

Opłacalność CN jest różna w zależności od konkurencji. W 2x2x2 jest niezbędny, ale w 7x7x7 różnica nie jest zauważalna.

Im konkurencja jest szybsza, tym CN jest bardziej przydatny. „Szybkość” można mierzyć według rekordu świata w średniej.

3 najszybsze konkurencje – 2x2x2, pyraminx i skewb są na tyle szybkie, że nawet 2 ruchy mają duże znaczenie. Elementów nie jest dużo, więc wybranie koloru nie jest czasochłonne i nie powinno zabierać czasu potrzebnego na zapamiętanie całego ułożenia.

Im kostka NxNxN jest większa, tym color neutral przydaje się mniej. W 4x4x4 warto nauczyć się tej techniki, ale w większych kostkach lepiej zwrócić uwagę na inne elementy treningu.

W układaniu bez patrzenia najlepsi zawodnicy trzymają kostkę w jednej, wybranej przez siebie orientacji. Z drugiej strony FM to konkurencja, która wymaga patrzenia na kostkę całościowo – nie można pominąć 4-ruchowego żółto-niebiesko-czerwonego bloku 2x2x2, ponieważ nie ma białych elementów. Jeżeli na białym ten sam etap optymalnie układa się w 6 ruchach, już na samym początku można stracić 2 ruchy.

Megaminx wymaga CN nie tylko na początku ułożenia, ale też później, szczególnie w etapie S2L. Większość najlepszych zawodników na świecie wybiera określony schemat – np. układają zawsze żółty dopiero po granatowym, a dopiero później fioletowy.

Podsumowanie

W kostce 3x3x3 nauka color neutral nie jest niezbędna. Większość speedcuberów, którzy wygrywają ważne zawody, układa na każdym kolorze, ale nie oznacza to, że nie można zostać mistrzem świata, układając tylko na białym i żółtym. Ważne jest, żeby nauczyć się DN, ponieważ daje to 2 razy więcej możliwości na ułożenie krzyża i pierwszej pary.

Jeżeli początkujący chce w przyszłości układać na każdym kolorze, powinien zacząć trenować CN jak najszybciej, żeby nie przyzwyczaić się do białego lub innego, konkretnego koloru. Wielu zawodników uczyło się color neutral (wspomniany wcześniej Patrick Ponce, poza nim np. Michał Rzewuski). Zajęło im to tysiące ułożeń, ponieważ za długo układali na 1 lub 2 kolorach.

Osobiście uważam, że warto przejść na CN. Daje to więcej możliwości, xcrossy są łatwiejsze, nie ma problemu przy ułożeniach szybkich konkurencji albo próbach FM-a, ponieważ color neutral staje się „naturalny”. W skrócie: CN może pomóc w osiągnięciu lepszych czasów, ale nie jest niezbędny.

Artykuł napisany przez Cypriana Kalbarczyka